Gaat het kabinet vallen?

Het kabinet-Schoof staat al vanaf het begin op losse schroeven. In Den Haag klinkt de vraag steeds harder: hoe lang kan dit nog doorgaan? Vandaag, 1 april 2025, is het weer raak. De spanningen lopen hoog op door minister Marjolein Faber en haar weigering om lintjes toe te kennen aan vrijwilligers die helpen bij asielzoekers. Dit is echter niet zomaar een op zichzelf staand probleem. Het is een teken van een veel groter probleem: een kabinet dat weinig bereikt, een coalitie die uit elkaar dreigt te vallen, en Geert Wilders die met zijn gedrag de zaken alleen maar verergert. Laten we eens bekijken hoe het zover heeft kunnen komen en waarom dit kabinet mogelijk op instorten staat.

Een minister die het niet begrijpt

Laten we beginnen met Marjolein Faber, de minister van Asiel en Migratie. Zij is één van de grootste problemen in dit kabinet. Tijdens het vragenuur in de Tweede Kamer liet ze opnieuw zien waarom ze zo'n lastpunt is. Faber weigert haar excuses aan te bieden voor het niet ondertekenen van lintjes voor vijf COA-vrijwilligers. Deze vrijwilligers hebben jarenlang hard gewerkt om asielzoekers te helpen. Normaal gesproken verdient zo’n inzet een simpele erkenning. Maar Faber vindt dat hun werk “haaks staat” op haar beleid om asiel te beperken. Ze zei letterlijk: “Als ik niet wil tekenen, dan teken ik niet. Ministers zijn geen stempelmachines.” Dat klinkt misschien stoer, maar het komt vooral over als koppig en onverstandig.

De Tweede Kamer reageerde fel. Zelfs coalitiepartijen als de VVD, NSC en BBB waren niet te spreken. VVD-Kamerlid Aartsen noemde haar gedrag “onvolwassen” en NSC’er Boomsma zei dat ze “moet stoppen met deze onzin”. Alleen Geert Wilders en zijn PVV steunden haar, wat niet verrassend is. Morgenochtend, 2 april 2025, staat er een extra debat gepland over Faber en premier Schoof. De Kamer wil namelijk weten of het kabinet nog met één stem kan spreken. De oppositie – zoals GroenLinks-PvdA en het CDA – overweegt zelfs een motie van wantrouwen. Als die motie wordt aangenomen en enkele coalitieleden vertrekken, kan dat het einde betekenen voor Faber én het hele kabinet.

Faber presteert al langer slecht. Haar asielwetten werden in februari door de Raad van State afgekeurd. De wetten waren zo slecht doordacht en onuitvoerbaar dat zelfs haar eigen coalitiepartners er aan twijfelden. Toch bleef ze doorgaan, gesteund door Wilders die dreigde het kabinet op te blazen als er iets veranderde. Dit laat zien hoe zwak haar beleid is: ze kan geen goed plan maken. En met de kwestie rondom de lintjes maakt ze de situatie alleen maar erger. Het is niet alleen een belediging voor de vrijwilligers, maar ook een teken dat het kabinet geen respect heeft voor mensen die iets goeds doen. Faber handelt op eigen houtje, maar begrijpt niet hoe politiek in zijn werk gaat. Dit verzwakt het hele kabinet.

Een kabinet dat weinig bereikt

Het probleem ligt niet alleen bij Faber. Het hele kabinet-Schoof lijkt niet in staat om echt iets te bereiken. Sinds hun aantreden in juli 2024 is er bijna niets van betekenis gebeurd. Het hoofdlijnenakkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB zat vol met mooie beloftes: minder asiel, meer geld voor Nederlanders en een sterkere economie. Maar waar blijven de resultaten? De asielinstroom daalt nauwelijks, de koopkracht is niet verbeterd en de woningcrisis is nog net zo nijpend als vorig jaar. Het kabinet lijkt beter te zijn in praten dan in handelen.

Neem bijvoorbeeld het asielbeleid, dat zogenaamd de topprioriteit is. Faber’s wetsvoorstellen waren een mislukking. Zelfs toen Wilders dreigde met nieuwe verkiezingen, kwam er geen oplossing. De coalitie is het oneens over hoe streng en snel er opgetreden moet worden. NSC en VVD willen aanpassingen, BBB wil vaart maken, en de PVV wil alles doordrukken zonder compromissen. Het resultaat is stilstand. Ze kunnen zelfs niet goed samenwerken binnen hun eigen groep, laat staan echt iets bereiken voor Nederland. En andere belangrijke onderwerpen, zoals de zorg en het klimaat, blijven in de vergetelheid omdat ze te druk zijn met ruzie maken.

Een extra probleem is dat dit kabinet extraparlementair is. Dat betekent dat niet alle ministers uit de coalitiepartijen komen, waardoor ze meer ruimte hebben om op eigen wijze te werken. Dit klinkt misschien mooi, maar in de praktijk leidt het tot chaos. Premier Schoof probeert alles bij elkaar te houden, maar hij heeft geen grip op de situatie. Hij zei vandaag over de lintjeskwestie dat hij en minister Uitermark wel wilden tekenen, maar dat Faber door haar eigen koers te varen hem in de steek liet. Als de premier al moet ingrijpen omdat een minister dwarszit, hoe kan er dan nog sprake zijn van één team? Het is een zooitje, en dit wordt elke dag duidelijker.

Geert Wilders: de grote verstorende factor

Dan is er Geert Wilders, de leider van de PVV en de grootste coalitiepartij. Hij is misschien wel de belangrijkste reden waarom dit kabinet zo slecht functioneert. Wilders doet alsof hij de baas is over Nederland, maar hij maakt geen deel uit van het kabinet. Toch bemoeit hij zich overal mee. Hij steunt Faber, ook al gaat het bij haar slecht. Vandaag noemde hij het “krankzinnig” dat er een motie van wantrouwen tegen haar werd overwogen. Maar eerlijk gezegd: wie is hier nou werkelijk krankzinnig? Wilders zelf, die constant olie op het vuur gooit.

Kijk naar hoe hij zich gedraagt. Hij twittert de hele dag haatdragende berichten, valt coalitiepartners aan en dreigt regelmatig met de val van het kabinet. In februari zei hij al dat hij “een streep in het zand trekt” bij de asielwetten, en in september van vorig jaar twijfelde hij openlijk of hij “nog lang vrolijk wil doorgaan” met dit kabinet. Het lijkt wel alsof hij niet wil dat het kabinet slaagt. Sommige mensen denken dat hij het kabinet expres laat instorten, zodat hij met nieuwe verkiezingen sterker uit de bus kan komen. Met de peilingen die de PVV vaak gunstig laten uitkomen, kan dat zomaar kloppen. Maar wat zegt dat over hem? Dat hij geen verantwoordelijkheid neemt, alleen maar spektakel zoekt en Nederland in de steek laat.

Wilders zorgt er ook voor dat de samenwerking in de coalitie onder druk komt te staan. Hij zet partijen als NSC en VVD onder druk, waardoor zij steeds minder zin hebben om mee te werken. NSC-leider Pieter Omtzigt noemde de lintjeskwestie “bizar” en BBB’er Caroline van der Plas vond het “triest”. Zelfs de VVD, die normaal dicht bij de PVV staat, begint te morren. Wilders denkt dat hij iedereen kan aansturen, maar hij vergeet dat een coalitie teamwork nodig heeft. Door zijn geschreeuw en bedreigingen maakt hij alles kapot. Ondertussen bereikt het kabinet niets, omdat ze te druk zijn met al dat drama.

De lintjeskwestie: een nieuw dieptepunt

Laten we eens terugkijken op wat er vandaag is gebeurd, want dit maakt duidelijk hoe slecht het kabinet functioneert. De lintjeskwestie begon afgelopen weekend, toen bekend werd dat Faber weigerde vijf COA-vrijwilligers een koninklijke onderscheiding te geven. Normaal gesproken is dit een formaliteit: een minister zet zijn handtekening wanneer iemand wordt voorgedragen door het Kapittel voor de Civiele Orden. Maar Faber vond dat ze hiermee een “signaal” moest afgeven. Ze wil zo asielzoekers ontmoedigen en vindt dat deze vrijwilligers dat zouden tegenwerken. Wat onbegrijpelijk, want deze mensen hebben zich jarenlang ingezet voor anderen, vaak onder moeilijke omstandigheden, en verdienen toch wel een blijk van waardering.

Tijdens het vragenuur maakte Faber de situatie nog erger. Ze bood geen excuses aan, bleef herhalen dat zij geen “stempelmachine” is en wees erop dat Schoof en Uitermark wel gingen tekenen. Maar de Kamer liet zich daar niet in lijven. De oppositie was fel verontwaardigd. Jesse Klaver van GroenLinks-PvdA zei dat er morgen een vertrouwensvraag op tafel komt als Faber niet verandert. Henri Bontenbal van het CDA noemde het “onfatsoenlijk” en overwoog een motie van wantrouwen. Zelfs coalitiepartners waren boos. Caroline van der Plas hoopte dat het een 1 aprilgrap was en Pieter Omtzigt noemde het “bizar” dat Faber haar eigen dienst zo behandelde.

Morgen gaat de Tweede Kamer verder debatteren over Faber en Schoof. De oppositie wil weten of het kabinet nog als één team functioneert en of Faber haar positie kan behouden. Als er een motie van wantrouwen komt en enkele coalitieleden afhaken – wat na al deze chaos niet zo vreemd is – kan dit het einde betekenen. Dit is niet zomaar een klein conflict; het is een test voor het hele kabinet. Tot nu toe hebben ze die test keihard gefaald.

Waarom het kabinet kan instorten

Dus, gaat het kabinet vallen? Alles wijst erop dat dat zomaar kan gebeuren. De redenen zijn als volgt:

1. Minister Faber is een probleem.
   Zij begrijpt niet hoe ze moet samenwerken, maakt domme keuzes zoals met de lintjes en brengt het kabinet telkens in de problemen. Haar asielbeleid is mislukt en nu dit.

2. Het kabinet bereikt weinig.
   Na maanden regeren is er geen groot succes geboekt. De coalitie is verdeeld en komt niet verder dan ruzie en loze beloftes. Nederland verdient beter.

3. Geert Wilders saboteert voortdurend.
   Hij gedraagt zich als een dictator die alles kapotmaakt met zijn tweets en dreigementen. Zonder hem had het kabinet misschien nog een kans, maar met hem lijkt het een verloren zaak.

4. De coalitie staat op instorten.
   NSC, VVD en BBB worden steeds kritischer op de PVV. De lintjeskwestie laat zien dat zelfs zij genoeg hebben van de huidige gang van zaken. Als één van hen besluit te vertrekken, kan dat het einde betekenen.

De lintjeskwestie van vandaag is misschien wel de druppel die de emmer doet overlopen. Morgen kan het debat alles veranderen. Als Faber weg moet en Wilders weer dreigt, is het kabinet mogelijk verleden tijd. En eerlijk gezegd, misschien is dat beter zo. Dit kabinet heeft laten zien dat het niet functioneert. Ze maken ruzie, bereiken weinig en laten Nederland in de steek. Wilders mag dan denken dat hij met nieuwe verkiezingen wint, maar voor het land is dit een nachtmerrie.

Wat nu?

Stel dat het kabinet instort, wat dan? Nieuwe verkiezingen lijken dan logisch, maar dat lost niet alle problemen op. Wilders en zijn PVV staan sterk in de peilingen, dus hij kan snel weer de grootste partij worden. Maar kan hij dan wel een kabinet vormen dat wél werkt? Tot nu toe heeft hij vooral laten zien dat hij goed is in het afbreken van zaken, niet in het opbouwen ervan. En wat doen de andere partijen? Zij moeten zich afvragen of ze nog met hem willen samenwerken na al deze ellende.

Voor Nederland kan een val van het kabinet een kans bieden. Een kans op een regering die daadwerkelijk iets bereikt, die niet constant ruzie maakt, en die ministers heeft die begrijpen wat zij doen. Tot die tijd zitten we met een kabinet dat op instorten staat. Faber’s fiasco met de lintjes, Wilders’ voortdurende geschreeuw en een coalitie die het niet eens kan worden, vormen samen een recept voor chaos. Morgen kan alles veranderen, maar één ding is zeker: dit kabinet heeft zichzelf in de voeten geschoten en het is slechts een kwestie van tijd voor het echt voorbij is.