GroenLinks-PvdA 2025: Grootse plannen voor wonen, klimaat en migratie

GroenLinks-PvdA gooit er in hun nieuwe verkiezingsprogramma flink de beuk in: meer huizen, een ambitieus klimaatplan, extra geld voor zorg en onderwijs, en tegelijkertijd hogere defensie-uitgaven. Klinkt bijna te mooi om waar te zijn, toch? In deze blog duik ik in hun plannen. Ik ben onder de indruk van de ambities, maar ik kijk ook met een nuchtere blik naar de haken en ogen. Want waar halen we de mensen vandaan en is dit allemaal wel te betalen?

Woningbouw: 100.000 huizen per jaar, een droom of kan het echt?

Dat GroenLinks-PvdA de woningnood wil aanpakken, geeft me hoop. Ze beloven het "grootste investeringsprogramma in decennia" met als doel 100.000 nieuwe woningen per jaar. Een flinke belofte, en hard nodig met de huidige wooncrisis. Het plan is om de overheid weer de touwtjes in handen te geven: grond wordt weer publiek bezit en nieuwe woningbouwcorporaties moeten het verschil gaan maken. Het voelt als een frisse wind na jaren waarin de markt het voor het zeggen had. Fijn om te zien dat een partij wonen weer als een recht ziet, en niet als een manier om geld te verdienen.

Maar dan de vraag die iedereen bezighoudt: is 100.000 huizen per jaar wel realistisch? We hebben het vaker gehoord, maar de doelen werden nooit gehaald. Experts voorspellen dat we in 2025 blijven steken op zo'n 72.000 woningen. De stikstofcrisis, trage vergunningen en een vol stroomnet gooien roet in het eten. De plannen van GroenLinks-PvdA om regels te versimpelen en de regie te pakken klinken goed, maar het moet wel snel gebeuren. Ik hoop echt dat het niet bij mooie woorden blijft. De partij geeft zelf toe dat het in het verleden vaak misging. Nu is het aan hen om te bewijzen dat het anders kan. Maar waar vinden we al die bouwvakkers? En hoe omzeilen ze de stikstofproblemen? De ambitie is er, maar de praktijk is weerbarstig.

Klimaat: de vervuiler laten betalen, maar hoe dan?

Op klimaatgebied pakt GroenLinks-PvdA de handschoen op met een duidelijke boodschap: de grote vervuilers gaan betalen. Dat gevoel van rechtvaardigheid, daar kan ik me wel in vinden. Het is tijd dat de rekening niet langer bij de gewone burger ligt. Concreet willen ze een hogere CO₂-belasting voor de industrie, een einde aan subsidies voor fossiele brandstoffen en een verbod op schadelijke stoffen als PFAS. Nederland moet al in 2040 klimaatneutraal zijn, een stuk ambitieuzer dan de huidige doelen.

Ik juich die visie toe, het laat zien dat ze de urgentie voelen. Maar ik ben ook een realist. Is dit tempo niet wat te gortig? 65% minder uitstoot in zeven jaar is een enorme opgave. Zelfs het Planbureau voor de Leefomgeving zegt dat geen enkele partij de plannen volledig heeft uitgewerkt. En we moeten oppassen dat bedrijven niet simpelweg hun vervuilende activiteiten naar het buitenland verplaatsen. GroenLinks-PvdA is zich daarvan bewust en zet in op Europese samenwerking. Toch zullen grote bedrijven als Tata Steel en Schiphol niet zomaar akkoord gaan met strengere regels. Dat wordt een flinke strijd. De partij zegt dat de gezondheid van mensen boven de winst van aandeelhouders gaat, een principe waar ik achter sta. Maar dat lukt alleen met ijzersterke wetten en genoeg steun. De grote vraag is of ze deze versnelling kunnen waarmaken zonder dat mensen met een kleine beurs de dupe worden. Gelukkig lijken ze daar wel oog voor te hebben, met plannen voor betaalbare isolatie en openbaar vervoer.

Zorg en onderwijs: meer geld en mensen, maar waar komen die vandaan?

Bij GroenLinks-PvdA is het duidelijk: de publieke sector moet weer op de eerste plaats komen. Ze beloven meer geld en handen voor de zorg, het onderwijs en de kinderopvang. Denk aan gratis kinderopvang en extra steun voor scholen in achterstandswijken. En, heel belangrijk, ze vinden dat de mensen in deze sectoren een fatsoenlijk loon en goede arbeidsvoorwaarden verdienen. Het is een verademing om te lezen dat ze snappen dat goede zorg begint bij genoeg en gewaardeerde medewerkers.

Het idee is prachtig, maar ik zet wel mijn vraagtekens bij de haalbaarheid op de korte termijn. We hebben nu al gigantische tekorten. Er staan te weinig leraren voor de klas en er zijn te weinig handen aan het bed. De belofte van gratis kinderopvang klinkt geweldig, maar leidt zonder extra personeel alleen maar tot langere wachtlijsten. Vakbond CNV noemt het niet voor niets een "opvangloterij".

GroenLinks-PvdA ziet dit probleem ook wel en wil mensen gaan opleiden voor deze cruciale beroepen. Maar dat kost tijd. En waar komt al dat extra geld voor hogere lonen vandaan? Het plan is om de rijkste mensen en de grootste bedrijven meer te laten bijdragen. Dat klinkt eerlijk, maar of dat politiek haalbaar is, is een tweede. Ik waardeer de intentie om deze belangrijke beroepen weer de status te geven die ze verdienen. De uitdaging is om snel voor meer personeel te zorgen, anders blijven die mooie plannen op papier staan.

Migratie: humaan en realistisch, kan dat samen?

Als het om migratie gaat, wil GroenLinks-PvdA een beleid dat ‘rechtvaardig, menselijk en realistisch’ is. Ze willen af van de chaos in de opvang en de gevaarlijke routes die mensen nu nemen. Het idee is om meer veilige, reguliere routes te creëren en mensensmokkel harder aan te pakken. Tegelijkertijd willen ze overlastgevers strenger aanpakken met snellere uitzetting of een soberder regime. Om de boel beter te organiseren, moet de IND meer geld en mensen krijgen om asielaanvragen sneller af te handelen. Ook de uitbuiting van arbeidsmigranten willen ze een halt toeroepen, met betere huisvesting en eerlijke contracten.

De partij wil menselijkheid en controle combineren, maar ze hebben niet alle touwtjes zelf in handen. Veilige routes voor vluchtelingen vereisen Europese samenwerking, en we weten allemaal hoe lastig dat ligt. Critici zullen zich afvragen of het niet wat naïef is om te denken dat beter beleid de instroom vanzelf beheersbaar maakt, zeker met alle conflicten in de wereld. Het plan om de IND te versterken is wel realistisch en kan veel problemen voorkomen. Maar dan moeten er ook genoeg fatsoenlijke opvangplekken zijn, en daar wringt de schoen met de huidige woningcrisis. Het aanpakken van misstanden bij arbeidsmigratie is een goede zaak, maar het kan ook betekenen dat sommige bedrijven in de problemen komen. Kortom, de intenties zijn goed, maar de praktijk is ingewikkeld en vraagt om brede samenwerking.

Conclusie: hoopvol, maar met een kritische blik

Als ik de plannen van GroenLinks-PvdA doorlees, zie ik een mix van idealisme en concrete voorstellen. De drive om Nederland socialer, groener en veiliger te maken spat ervan af. Wat ik waardeer, is dat ze proberen uit te leggen hoe ze hun plannen willen betalen. Na het lezen ben ik hoopvol, maar blijf ik ook kritisch. Het is een brede agenda die het land vooruit kan helpen, maar de vraag is of je alles tegelijk kunt doen.

Uiteindelijk gaat het om de uitvoering. Gaan die 100.000 huizen er echt komen? Gaan de grote vervuilers nu echt de rekening betalen? Zien we straks meer leraren en verpleegkundigen? De partij verdient een pluim voor de frisse en rechtvaardige blik op grote problemen. Het programma biedt een kans op een nieuwe start, en ik ben heel benieuwd of die start ook echt van de grond komt.