“Dit is uw land” – het PVV-verkiezingsprogramma 2025

Het verkiezingsprogramma van de PVV voor 2025 belooft radicale veranderingen. Van een totale asielstop en een forse anti-EU-koers tot het schrappen van klimaatbeleid en het afschaffen van het eigen risico in de zorg. De PVV zet Nederlanders “weer op 1” en wil miljarden besteden aan eigen land in plaats van aan “Brussel” of “klimaatonzin”. Op het eerste gezicht klinken deze plannen simpel en aantrekkelijk voor wie ontevreden is met de status quo. Tegelijk roept dit programma kritische vragen op over de uitvoerbaarheid en de herhaling van eerder gedane beloften. Hieronder bespreken we de hoofdlijnen: migratie, EU, zorg, klimaat, veiligheid en cultuur, en toetsen we ze aan de werkelijkheid en het verleden.

Migratie en asiel: tot hier en niet verder?

Migratie is het speerpunt van de PVV. Het programma stelt onomwonden dat “Nederland vol, overvol, bomvol” is. De partij komt met drastische voorstellen: een onmiddellijke en totale asielstop, het sluiten van asielzoekerscentra en het direct terugsturen van nieuwe asielzoekers. Ook wil de PVV immigratie uit islamitische landen volledig stoppen om de Nederlandse cultuur te beschermen.

De toon is hard. Wilders noemt de islam “de grootste existentiële bedreiging voor onze vrijheid” en stelt dat sommige wijken meer op “Mekka of Kabul dan op een Nederlandse stad” lijken. Deze retoriek is niet gematigder dan voorheen. In 2017 stond al expliciet dat Nederland “gede-islamiseerd” moest worden, met nul asielzoekers, het sluiten van alle moskeeën en een verbod op de Koran. De nieuwe plannen liggen in het verlengde hiervan.

Is dit uitvoerbaar? Juridisch en praktisch zijn er grote obstakels. Nederland is gebonden aan verdragen zoals het VN-Vluchtelingenverdrag en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. De PVV erkent dit en wil deze verdragen opzeggen en binnen de EU een opt-out bedingen voor asiel en immigratie. Het is echter zeer de vraag of een land zulke afspraken eenzijdig kan negeren zonder zware conflicten. Bovendien dwingt EU-wetgeving tot een minimum aan opvang. Zelfs het strenge Denemarken vangt nog mensen op.

Praktisch rijst de vraag wat er gebeurt met asielzoekers die toch aan de grens verschijnen. “Onmiddellijk terugsturen” klinkt ferm, maar naar welk land stuur je iemand die oorlog of vervolging ontvlucht? Het plan impliceert een breuk met de rechtsstaat door asielaanvragen niet meer individueel te beoordelen, wat ongetwijfeld tot juridische procedures en internationale kritiek zal leiden.

De PVV blijft haar harde immigratielijn trouw. Tijdens de gedoogperiode in kabinet-Rutte I (2010-2012) probeerde Wilders ook strengere afspraken te maken, maar een totale asielstop kwam er niet. Veel beloftes bleken moeilijk waar te maken. Zo liet Wilders in 2010 zijn breekpunt over de AOW-leeftijd vallen om te kunnen regeren. Deze geschiedenis wekt de vraag of een rigide asielstop nu wél haalbaar is, of dat het wederom bij stevige woorden blijft.

Nederland en de EU: van Nexit naar dwarsliggen

Op EU-gebied schetst Wilders een beeld van een geldverslindende Brusselse elite. De PVV wil dat Nederland fors minder gaat betalen en geen cent meer bijdraagt aan Europese fondsen of schulden. “Baas over eigen geld, grenzen en regels” is het motto.

Een verschil met eerdere jaren is dat de PVV nu niet expliciet een Nexit eist. In 2017 was de taal nog simpel: “Nederland weer onafhankelijk. Dus uit de EU.” Tegenwoordig is de insteek strategischer: van binnenuit dwarsliggen. Wilders wil Nederlandse vetorechten maximaal inzetten om speciale uitzonderingen af te dwingen op gebieden als asiel en klimaat. Hij heeft zelf toegegeven zijn Nexit-standpunt te hebben “afgezwakt”, wellicht beseffend dat een uittreding weinig steun krijgt.

Hoe realistisch is dit? Eén land kan veel vertragen, maar er zijn 26 andere landen. Een opt-out voor asielbeleid afdwingen vergt unanieme steun, wat zeer onwaarschijnlijk is. Bovendien profiteert Nederland economisch enorm van de EU. Stoppen met betalen of constant veto’s inzetten brengt onze relaties en belangen in gevaar. Deskundigen waarschuwen dat dit “van binnenuit op de schop nemen” van de Unie vooral Nederland zelf kan isoleren.

Zorg: gratis naar de dokter, betaalt het zich terug?

Op sociaal-economisch vlak profileert de PVV zich als sociaal rechts. In de zorg betekent dit dat het eigen risico volledig wordt afgeschaft. Om premiestijgingen te voorkomen, wil de PVV zorgverzekeraars compenseren met belastinggeld.

Daarnaast zet de partij in op meer handen aan het bed, kleinschalige verzorgingshuizen en het behoud van regionale ziekenhuizen. Er komt een mantelzorgbonus en de bureaucratie moet worden aangepakt. Opvallend is het pleidooi tegen privé-investeerders die “woekerwinsten” willen maken, een standpunt dat past in de lijn om de “gewone Nederlander” te beschermen.

Deze maatregelen kosten fors geld. Het afschaffen van het eigen risico alleen al kost miljarden per jaar. Het geld zou moeten komen uit bezuinigingen elders, zoals op ontwikkelingshulp, klimaatuitgaven en omroepsubsidies. Critici wezen er in het verleden al op dat dit optimistisch rekenwerk was. Bovendien leert de ervaring dat de PVV haar sociale beloften niet altijd hard maakt in een coalitie. Tijdens Rutte I steunde de partij uiteindelijk een forse verhoging van het eigen risico, wat illustreert hoe ingewikkeld het is om de zorg betaalbaarder te maken zonder ergens de rekening neer te leggen.

Klimaat en energie: noodrem op de energietransitie

De PVV spreekt van “klimaatgekte” en stelt dat alle klimaatdoelen onhaalbaar en onbetaalbaar zijn. Daarom wil de partij rigoureus breken met het huidige beleid. Concreet betekent dit: terugtrekking uit het Klimaatakkoord van Parijs, het intrekken van de Klimaatwet en het schrappen van het Klimaatfonds.

In plaats van mitigatie wil de PVV inzetten op adaptatie: dijken verhogen en projecten als Ruimte voor de Rivier uitbreiden. Het Ministerie van Klimaat moet worden omgedoopt tot Ministerie van Betaalbare Energie. Dit komt neer op het stoppen van de energietransitie: geen verplichting tot warmtepompen, kolen- en gascentrales openhouden en geen subsidies meer voor windmolens of zonneparken. De BTW op energie moet omlaag.

Kan Nederland dit maken? Topadviseurs waarschuwen dat een nieuw kabinet het klimaatbeleid niet zomaar “door de shredder” kan halen. Veel maatregelen liggen vast in internationale afspraken en EU-regels. Op de rem trappen kan, maar uiteindelijk zal Nederland zijn uitstoot moeten reduceren, desnoods later tegen veel hogere kosten. Ook het bedrijfsleven heeft behoefte aan beleidszekerheid. Als Nederland zijn groene ambities loslaat, kan dat investeerders afschrikken en onze concurrentiepositie verslechteren.

Veiligheid: keiharde aanpak en meer blauw op straat

De PVV wil korte metten maken met criminaliteit, met name de overlast door groepen, “veelal allochtone jongeren”. Cijfers worden aangehaald om te schetsen dat criminaliteit disproportioneel vaak door migranten komt.

Concreet belooft de PVV 10.000 extra agenten, vooral voor probleemwijken. Er wordt een zerotolerancebeleid aangekondigd: criminelen opsporen, oppakken en zonder pardon vastzetten. Straffen moeten aanzienlijk omhoog.

Het programma gaat zelfs zo ver dat het bepaalde vormen van protest criminaliseert. Demonstraties die de openbare orde verstoren, zoals het blokkeren van snelwegen door klimaatactivisten, wil de PVV verbieden. Wie dit toch doet, wordt direct opgepakt, vastgezet, gestraft en moet alle kosten betalen. Burgemeesters die weigeren zo streng op te treden, worden wat de PVV betreft oneervol ontslagen. Dit zijn zeer verregaande maatregelen die de landelijke regering direct laten ingrijpen in lokale situaties.

Veel kiezers zullen dit aantrekkelijk vinden, maar 10.000 extra agenten vind je niet zomaar. Ook roept het afschaffen van TBS en taakstraffen vragen op. Deskundigen waarschuwen dat het onbehandeld vrijlaten van psychiatrisch zieke criminelen de recidive kan vergroten. Het hard aanpakken van demonstranten raakt bovendien aan grondrechten. Het ontslaan van burgemeesters druist in tegen de decentrale autonomie van gemeenten.

Cultuur en identiteit: trots, tradities en anti-“woke”

Onder het kopje “Onze cultuur en democratie” neemt Wilders stelling tegen wat hij ziet als linkse zelfhaat en “woke-ideologie”. De PVV wil dat we weer trots worden op onze geschiedenis en tradities. De partij is tegen de “misplaatste schaamtecultuur” en wil de officiële excuses voor het slavernijverleden en de politionele acties zelfs intrekken.

Tradities moeten worden gekoesterd. Het programma noemt expliciet Zwarte Piet, die wat de PVV betreft gewoon zwart moet blijven. Dit past in hun narratief dat “linkse haat tegen onze helden en feesten” gestopt moet worden.

Een ander strijdpunt is de publieke omroep (NPO), die volgens Wilders een links en “woke” gekleurd beeld van Nederland geeft. De oplossing: alle subsidie aan de NPO stopzetten. Verder verklaart de PVV de oorlog aan de “doorgeslagen woke-ideologie”. Voor de partij bestaan er slechts twee geslachten: man en vrouw. Geen “X” in paspoorten en subsidies voor gender- en diversiteitsprojecten moeten stoppen. Seksuele voorlichting op scholen moet “ontwoked” worden.

Interessant is dat de PVV zich ook uitspreekt voor meer directe democratie, met een bindend correctief referendum en direct gekozen burgemeesters. Dit onderstreept de populistische inslag om de macht terug te geven aan “het volk”.

Op cultureel vlak speelt vooral symboliek. De PVV presenteert zich als beschermheer van de Nederlandse traditie. Veel van wat Wilders zegt, zal herkenning oproepen. Tegelijk is de felheid waarmee hij maatschappelijke bewegingen wil terugduwen opvallend. Het intrekken van excuses is praktisch onuitvoerbaar en het opheffen van de omroepsubsidie zou het medialandschap totaal opschudden. Anti-woke maatregelen stuiten ongetwijfeld op juridisch verzet, omdat ze schuren met de vrijheid van minderheden.

Conclusie: mooie beloften, moeilijke werkelijkheid

Het PVV-verkiezingsprogramma 2025 verschilt inhoudelijk niet veel van eerdere edities. Het is een verharding van dezelfde kernpunten: anti-immigratie, anti-islam, anti-EU, pro-“gewone man”, anti-“elite” en anti-“woke”. Wilders is niet gematigder geworden; de partij blijft trouw aan haar ideologie van populistisch nationalisme.

De grote vraag is echter: werkt het? Zodra de PVV aan de macht komt, botst idealisme vaak op realiteit. Dat zagen we in 2010-2012 en recent opnieuw, toen het kabinet viel over migratieproblemen. De beloftes bleken moeilijk hard te maken.

Voor de kritische lezer is het goed om zich af te vragen: hoe haalbaar zijn de PVV-plannen financieel en praktisch? Wie betaalt de rekening? Hoe reageert Europa? En wat betekenen zulke radicale koerswijzigingen voor onze samenleving op lange termijn? Het programma presenteert een zeer uitgesproken agenda. Uiteindelijk zal de kiezer moeten beslissen of dit de richting is die Nederland op moet. Eén ding is zeker: mocht de PVV haar zin krijgen, dan verandert er heel veel.